Babka piaskowa - Plantago arenaria (W.K.)
Babka płesznik - Plantago psyllium (L.)
Rodzina - Plantaginaceae
Opis
Babka piaskowa - roślina jednoroczna dorastająca do 40 cm wys.; liście równowąskie; ulistnienie naprzeciwległe; kwiatostany - kłosy umieszczone w kątach najwyższych liści, długoszypułkowe, krótkojajowate; przysadki na grzbiecie owłosione, dwie najwyższe i dwie najniższe bez okwiatu, zaś dwie przednie działki kielicha zrosła, a dwie tylne wolne i orzęsione; korony kwiatowe mają ok. 4 mm dł., jej rurka naga, łatki brunatnawo-białe; owoc - torebka dwunasienna. Kwitnie od czerwca do września. Rośnie na niżu. Lubi gleby piaszczyste.
Babka płesznik - roślina jednoroczna dorastająca do 40 cm wys.; łodyga rozgałęziona; liście równowąskie, brzegiem odlegle ząbkowane; ulistnienie równoległe; kwiaty zebrane w kuliste kwiatostany, brunatne; owoc - torebka pękająca z dwoma nasionami barwy brunatnej; korzeń wrzecionowaty. Kwitnie w II połowię czerwca i w lipcu. Rośnie w krajach Europy Zachodniej oraz Południowej. Często uprawiana dla celów farmaceutycznych, np. w Indiach, we Francji, w Japonii, w Hiszpanii, a także w Polsce.
Surowiec
Zbiera się nasiona - Semen Psylli. Można je nabyć w sklepach zielarskich (Agropharm, Herbapol). Z upraw i ze stanu naturalnego pozyskuje się je od sierpnia do października i suszy w normalnej temperaturze.
Skład chemiczny
Nasiona omawianych babek zawierają śluzy (ok. 12%), olej tłusty (ok.3%), aukubinę, garbniki, kwas galakturonowy, skrobię, ramnozę, arabinozę, ksylozę, flawonoidy, białka, sole i in.
Działanie: powlekające (osłaniające), przeciwzapalne, przeciwkaszlowe, lekko przeczyszczające, a po osłodzeniu miodem - wykrztuśne.
Wskazania:
-zewnętrznie - do przemywania oczu (niemowlętom) w celach higienicznych, do okładów na skórę przy stanach zapalnych, suchości oraz w celu jej oczyszczenia; do okładów na oczy przy stanach zapalnych, łzawieniu i przemęczeniu oraz opuchnięciu; do płukania włosów suchych i zniszczonych oraz w celach profilaktycznych; do opłukiwania narządów płciowych w stanach zapalnych i podrażnieniu.
-wewnętrznie: choroba wrzodowa, stany zapalne jamy ustnej, gardła, żołądka i jelit; biegunka, zaparcia, zaburzenia trawienia, zażywanie leków syntetycznych mogących uszkodzić śluzówkę przewodu pokarmowego; kaszel, chrypka, stany zapalne płuc i oskrzeli.
-wlewy doodbytnicze: świąd, podrażnienie i zapalenie odbytu, parcie na kał w czasie niestrawności oraz biegunki, zaparcia, bolesne oddawanie kału, zapalenie jelita grubego.
Preparaty, dawkowanie stosowanie:
- Napar (2 łyżki nasiona na 200 ml wrzątku) - kilka razy dz. po 100-150 ml; można podawać niemowlętom; okłady, płukanki, przemywanie.
- Odwar - stosować jak napar.
- Kleik - podawać niemowlętom przy zaparciach.
- Nasiona moczone w gorącym mleku - łyżeczkami podawać niemowlętom 3 razy dz. przy kaszlu i zaparciach.
- Nasiona parzone w naparze rumiankowym - kilka razy dz. po
100-200 ml w zaburzeniach trawiennych, biegunkach i zaparciach; podawać też niemowlętom.
· Maseczka na skórę suchą, pomarszczoną, wrażliwą: 4 łyżki nasion babki, 3 łyżki nasion lnu i 4 łyżki kwiatu krwawnika lub rumianku zalać 2 szkl. wrzącej wody; zagotować; odstawić na 30 minut; przecedzić. Płaty waty lub płótna moczyć w ciepłym płynie i nakładać na odtłuszczoną skórę; trzymać 40 min., zdjąć, a skórę obmyć w pozostałej nam ilości wywaru, nie wycierać lecz pozostawić do wyschnięcia. Maseczka działa nawilżające, odżywczo, przeciwzapalnie, odkażająco, oczyszczająco i wygładzająco.
