Gram Zdrowia

Tryptofan jest produktem składowym do wytwarzania zarówno niacyny jak i serotoniny (hormon szczęścia).
Jeśli brakuje Ci niacyny, to wówczas część tryptofanu jest zużywana na wytworzenie niacyny, wówczas zostaje mniej tryptofanu do tworzenia serotoniny, dzięki której czujemy się dobrze - jesteśmy szczęśliwi i spokojni.
Tak więc dobrze jest dostarczać organizmowi zarówno niacyny (witamina PP, B3) jak i tryptofanu.

Opis.

Rumianek pospolity (lekarski) - roślina wieloletnia (w ostre zimy wymarza) dorastająca do 40 cm wys.; łodyga naga, gałęzista, mocna; liście 2-krotnie pierzastosieczne, o odcinkach nitkowatych, równowąskich; koszyczki kwiatowe zebrane w wiechowate kwiatostany; kwiaty nlbyjęzyczkowe, rurkowe; dno kwiatowe wypukłe, wewnątrz puste; kwiaty brzeżne - białe, środkowe - żółte; owoc - niełupka. Kwitnie od maja do sierpnia. Roślina pospolita w całym kraju; rośnie na łąkach, na polach, na ugorach, na polnych drogach, na wzgórzach, przy budowach i długoletnich wykopach; lubi gleby gliniaste, wilgotne, azotowe, lekko lub bardzo kwaśne, unika gleb wapiennych.

Rumianek pospolity zastąpić można rumiankiem bezpromieniowym - Matricaria discoidea, rosnącym w całej Polsce i bardzo podobnym do niego. Podobne działanie lecznicze wykazuje także rumian szlachetny czyli rzymski - Anthemis nobilis - łodyga płożąca się po ziemi, owłosiona; dolne odcinki pędów mocno ulistnione, górne zaś bezlistne lub z rzadka ulistnione; dno kwiatowe pełne, .płaskie; kwiaty środkowe - żółte (ru­rkowe), zewnętrzne natomiast - białe, kwiaty są gęsto wypełnione płatkami, są pełne. Dla celów leczniczych i farmaceutycznych uprawiane.

Uwaga! Zauważyłem, że gro zbieraczy ziół myli rumianek z pospolitą rośliną o nazwie Leucanthemum vulgare, czyli złocień właściwy - bylina dorastająca do 60 cm wys.; łodyga sztywna, pojedyncza, w górze bezlistna i ewentualnie owłosiona; liście dolne - ogonkowe, podłużnie jajo­wate, brzegiem tępo karbowano-piłkowane; liście górne - siedzące, mniejsze od dolnych; koszyczki kwiatowe złożone z białych płatków l żółtego środka (rurki), duże, 3-5 cm szer., przywabiające muchy i chrząszcze, które je zapylają; rośnie na łąkach, pastwiskach, przy rzekach, na ugorach, na polanach; często uprawiany w ogródkach jako rośliny ozdobne. Złocień właściwy ma zupełnie inny skład chemiczny i całkowicie odmienne działanie lecznicze w porównaniu z rumiankami.

Opis.

Pierwiosnek lekarski - Primula veris - roślina wieloletnia dorastająca do 30 cm wys.; łodyga kwiatonoóna krótko, szaro owłosiona, okrągła; liście dolne h różyczce, poałużnie jajowate, brzegiem karbowane, ogonkowe (ogonek oskrzydlony); blaszka liściowa jest pomarszczona; kwiatostan baldechokształtny; kielich stożkowatodzwonkowaty, ostrokanciasty; korona jasnożółta, w gardzieli pomarańczowa; kwiaty wonne (pachną mio­dowo). Kwitnie od marca (gdy jest ciepły) do maja.

Roślina lubi gleby wapienne i wilgotne; rośnie na łąkach, na polanach, w lasach, na wzgó­rzach, w zbiorowiskach drzew, np. w oisaynach; często występuje masowo; w niektórych regionach Polski pospolita.

2. Pierwiosnek wyniosły - Primula elatior - roślina wieloletnia rosną­ca w lasach liściastych i mieszanych, w zaroślach, na polanach i łąkach, na nieużywanych pastwiskach, zwłaszcza przyrzecznych; lubi gleby wilgotne, gliniaste, ale luźne.

Liście podłużnie jajowate, pomarszczone, brzegiem karbowane, owłosione, ogonkowe (ogonek oskrzydlony); łodyżka kwiatonośne owłosiona, okrągława, piocna; kwiaty z kielichem kanciastym i na krawędziach zielonym, w gardzieli ciemno żółte; kwiaty żółte, pachnące miodem; owoc - torebka wielonasienna. Kwitnie od kwietnia do maja.

Opis.

Roślina wieloletnia do 1 m wys., o silnej cytrynowej woni; łodyga podobnie jak liście krótko, szaro owłosione; liście ogonkowe sercowato-jajowate, brzegiem karbowano-ząbkowane; kwiaty w niby-okółkach; kielich o ząbkach wargi górnej bardzo krótkich, dolnych - dłuższych, szydlasto zakończonych; korona różowa lub biała; owoc - rozłupnia. Kwitnie od lipca do sierpnia. Roślina uprawiana. Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego.

Surowiec.

W celach leczniczych (farmaceutycznych) zbierane są z upraw liście lub ziele - Folium vel Herba Melissae, FP I, II, III, IV i V. Surowiec ten kupić można w aptekach i w sklepach zielarskich (opak. 20, 25 i 50 g). Ekspresówki są mało wartościowe. Dostępny jest także intrakt melisowy – Intractum Melissae (Phytopharm Klęka) – fl. 45 i 100 g – 5 ml 2-4 razy dz. w 100 ml wody.

Skład chemiczny.

Liście zawierają olejek eteryczny – Oleum Melissae w ilości około 0,1-0,3%, a w nim cytral (30%), cytronelol (do 5%), geraniol, linalol, mircen i alkohole aromatyczne. Ponadto surowiec zawiera wit.C - ok. 100 mg/100 g, garbniki - do 5%, kwasy (kawowy, ursolowy rozmarynowy, oleanolowy), śluzy - ślady, gorycze, flawonoidy i sole mineralne.

Opis.

Bylina dorastająca do 80 cm wys.; kłącze pełzające; łodyga owłosiona, rozgałęziona; liście jajowate, tępe, całobrzegie lub słabo ząbkowane, ogonkowe; kwiatostan w szczytowych podbaldachach; kielich o ząbkach jajowatotrójkątnych, zaostrzonych; korona różowa, liliowa, lub purpurowa; trzy klapy wargi dolnej okrągławe, środkowe nieco wygięte; warga górna wycięta; owoc - rozłupnia. Kwitnie od lipca do września. Rośnie na całym obszarze kraju - widne lasy, brzegi lasów, suche wzgórza i wąwozy.

Surowiec.

Surowcem jest kwitnące ziele - Herba Origani - FP I, II i III. Surowiec należy wysuszyć w temp. 20-35 (max 40 )^o C.

Opis.

Lawenda lekarska (lawenda prawdziwa, wąskolistna, zwyczajna -Lavandula angustifolia, L. vera) - krzewinka dorastająca do 60 cm wys.; liście równowąskie lub wąskolancetowate, o podwiniętych brzegach; korzeń wiązkowy, silnie rozgałęziony; kwiaty zebrane po 3-5 w nibyokółkach na szczycie łodygi; kielich rurkowy, pięcioząbkowy; korona fioletowa; pręcików 4; słupek 1; owoc - rozłupnia. Roślina uprawiana w ogródkach

Surowiec.

Surowcem jest kwiat - Flos Lavandulae - FP I, II, III, IV i V).

Wartościowym i silniejszym surowcem jest kwitnące ziele - Herba Lavandulae. Surowce suszy się w normalnej temp.

W sklepach zielarskich kupić można kwiat lawendy (opak. 25 i 50 g), a także olejek lawendowy (np. Pollena Aroma, Avicenna) – 10 ml.