Opis.
Krzew do 4 m wys.; gałązki z ostrymi kolcami, starsze zdrewniałe, młode owłosione, czerwonobrunatne; liście podłużnie eliptyczne, brzegiem piłkowane, krótkoogonkowe; kwiaty białe, pachnące, pojawiają się przed liśćmi; owoc - kulisty, ciemnoniebieski z nalotem, cierpki w smaku pestkowiec. Kwitnie w II poł. kwietnia i w maju. Roślina pospolita; sadzona na miedzach, często spotykana na skrajach lasów i zarośli.
Surowiec.
Surowcem są kwiaty i owoce - Flos et Fructus (Baccae) Pruni spinosae. Owoce i kwiaty można kupić w sklepach zielarskich. Kwiaty zbiera się na przełomie kwietnia i maja, a następnie suszy szybko w ciemnym i przewiewnym miejscu w temp. do 35-40o C. Do tej temperatury można ogrzać lekko piekarnik i tam kwiaty wysuszyć. Owoce zbiera się w październiku, po przymrozku i suszy w otwartym piekarniku ogrzanym do temp. 70o C. Owoce należy zmielić, czego nie wymagają kwiaty.
Skład chemiczny.
Kwiaty zawierają olejek eteryczny z kamforą, flawonoidy (kwercetyna, kemferol i jego 2,7-diramnozyd), nektar, garbniki, prunazynę, cukrowce i sole oraz kwasy.
Owoce zawierają garbniki - do 4%, alkaloidy, pektyny, cukry, wit. C -ok. 30 mg/100 g, kw. jabłkowy, antocyjany, flawony (kemferol) i prunazynę.
Działanie.
Kwiaty działają napotnie, moczopędnie, lekko przeczyszczająco, lekko przeciwbólowo, przeciwzapalnie, uspokajająco, rozkurczowo, żółciopędnie; uszczelniają naczynia krwionośne. Owoce wywierają wpływ ściągający, orzeźwiający i moczopędny.
Wskazania (KWIATY): skąpomocz, zapalenie nerek i dróg moczowych, krwiomocz, kamica moczowa, obrzęki zastoinowe, dna, reumatyzm, zatrucia, zaparcia, zapalenie śluzówki przewodu pokarmowego, hemoroidy, zaburzenia trawienia, bezsenność, stres, wyczerpanie nerwowe, lęki, okres po- i przekwitania, stany przedmiesiączkowe, schorzenia alergiczne i skórne, choroby zakaźne, przeziębienie, nieżyt układu oddechowego.
Napar: 4 łyżki kwiatów zalać 1-2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 150-200 ml; dzieci do 7 r ż. -30-50 ml, od 7 do 12 r ż. - 100 ml, od 13 do 15 r ż. - 120-150 ml; niemowlęta ważące 8-9 kg - 2 łyżeczki płynu 3 razy dz.
Wskazania (OWOCE): chorobę wrzodowa, niestrawność, nieżyt jelit i żołądka, zaburzenia trawienia, biegunka, zapalenie pochwy i warg sromowych, upławy, nadmierne krwawienia miesiączkowe, zapalenie gardła i jamy ustnej, zapalenie przydatków. W przypadku chorób kobiecych pić odwar z owoców i jednocześnie stosować nasiadówki w odwarze 30 minutowe lub płukanki.
Odwar: 2 łyżki owoców zalać 1 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 15 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. (w ostrych stanach co 4 godz.) po 100 ml. Dzieci ważące 10-15 kg - 20 ml, 20-25 kg - 30 ml, 30-35 kg -40-50 ml, 40-45 kg - 60 ml, 3-4 razy dz.
