Opis.
1. Koniczyna biała - Trifolium repens - bylina o leżących łodygach dorastających do 40 cm dł. liście złożone z trzech szerokoodwrotnie-jajowatych listków; kwiatostan kulisty; kwiaty białe, różowo nabiegłe, miodem pachnące; owoc - strąk. Roślina pospolita; rośnie na łąkach, ugorach, pastwiskach; niekiedy uprawiana dla celów paszowych.
2. Koniczyna czerwona - Trifolium purpureum (pratense) - roślinka wieloletnia dorastająca do 60 cm dł.; liście złożone z trzech eliptycznych lub szeroko jajowatych jasno- lub ciemnozielonych listków osadzonych na wspólnym ogonku liściowym; kwiatostany główkowate; kwiaty purpurowe, różowe, a nawet czerwone; owoc - strąk. Rośnie na łąkach. Jest rośliną uprawianą do celów paszowych.
Surowiec.
Surowcem jest sam kwiat lub całe ziele - Flos et Herba Trifolii. Surowiec suszy się w temp. do 40o C.
Skład chemiczny.
1. Koniczyna biała zawiera flawonoidy (głównie izoramnetynę), olejek eteryczny, karotenoidy, białkowce, witaminy (tiaminę, kw. askorbinowy, ryboflawinę, tokoferol, fitochinony i in.), kumaryny (w znacznych ilościach dikumarol), sole mineralne: sód - 0,4 g/kg, potas - 23 g/kg, magnez - 3,6 g/kg, wapń - 16,7 g/kg, fosfor - 3,3 g/kg, chlor - 4,3 mg/kg, krzem - 1 mg/kg, żelazo - 218 mg/kg, mangan - 58 mg/kg, miedź - 9,5 mg/kg, molibden - 0,8 mg/kg, cynk - 32 mg/kg, kobalt - 180 ug/kg s.m., glikozydy cyjanogenne - 0,015-0,039%, saponiny, chlorofil i in..
2. Koniczyna czerwona zawiera flawonoidy (izoramnetyna, kwercetyna, kemferol, pratol, luteolina, fizetyna, protoletyna), izoflawony (formonetyna, biochanina A, genisteina, ononina, prateizyna, daidzeina), glikozydy, karotenoidy, olejek eteryczny, witaminy (C, B, K, E, M i in.), kw. kumarynowy, kw. salicylowy, kw. dikarboksylowy i kw. ketoglutarowy, sole mineralne; sód - 0,3-0,9 g/kg, potas - 23-26 g/kg, magnez - 3-4 g/kg, wapń - 16-19 g/kg, fosfor - 2-3 g/kg, siarka - 2-3 g/kg, chlor -3-4 mg/kg, krzem - 1 mg/kg, żelazo - 233 mg/kg, mangan - 70-30 mg/kg, miedź - 11 mg/kg, molibden - 0,6-0,8 mg/kg, cynk - 20-33 mg/kg, fluor -ok. 6 mg/kg, kobalt - 113-193 ug/kg s.m.
Działanie.
Wyciągi z obu koniczyn działają moczopędnie, odżywczo, przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo, wzmacniająco, wykrztuśnie, żółciopędnie, odkażająco; regulują wypróżnienia, miesiączkowanie i metabolizm, oczyszczają krew ze szkodliwych substancji; wzmacniają naczynia krwionośne, działają przeciwzakrzepowo; likwidują zastoje krwi i limfy; przyśpieszają gojenie się ran, zapobiegają wypadaniu włosów.
Wskazania: skrofuloza, niedokrwistość, osłabienie, choroby zakaźne, przeziębienie, choroby skórne i włosów, białe upławy, zaparcia, zapalenie przydatków, stan przedmiesiączkowy, nieregularne miesiączkowanie, nieżyty przewodu pokarmowego, zaburzenia metaboliczne, kamica i zapalenie pęcherza moczowego oraz nerek, kaszel, nieżyt układu oddechowego, zatrucia.
Zewnętrznie (okłady, płukanki, kąpiele): trądzik, rany, rozpadliny skórne, otarcia naskórka, łupież, zapalenie pochwy, stany zapalne oka i powiek, oparzenia, wypadanie włosów.
Napar: 2-3 łyżki kwiatów lub ziela zalać 2 szkl. wrzącej wody lub gorącego mleka; odstawić na 20 minut; przecedzić; napar mleczny osłodzić miodem. Pić 3-4 razy dz. po 200 ml; dzieci - 100-150 ml.
Nalewka koniczynowa - Tinctura Trifolii: pół szkl. kwiatów lub ziela zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 10 ml; dzieciom dolewać do mleka osłodzonego miodem.
Alkoholmel Trifolii: do 100 ml nalewki, alkoholatury “zimnej” lub intraktu wlać 100 ml miodu, dodać sok z 1 małej cytryny, wanilię lub cynamon, wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce. Dzieciom w zależności od wieku podawać 1 (10-15 kg)-2 łyżeczki, 3-4 razy dz.
Przy upławach koniczynę polecam wymieszać z pokrzywą w proporcji 1:1 i zaparzyć; pić w ilości 200 ml i jednocześnie stosować nasiadówki.
Syropek koniczynowy - Sirupus Trifolii: pół szkl. świeżych kwiatów koniczynowych zalać 150 ml wody i zasypać 100 ml cukru; gotować 5 minut; odstawić na 20 minut; przecedzić. Dodać sok z cytryny, wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce.
Mazidło koniczynowe – Linimentum Trifolii: do 50 ml nalewki (lub intraktu) koniczynowej wlać 30 g gliceryny, 15 ml oleju kamforowego, 1 ml olejku herbacianego i 1 ml olejku cytrynowego, wymieszać. Potem wlać 50 ml oliwy z oliwek lub oleju winogronowego, wymieszać. Stosować do wcierań przy suchym zapaleniu skóry, przy cellulitis, rozstępach skóry i trądziku na skórze suchej.
Rp.
Ziele koniczyny - 1 łyżka
Liść pokrzywy - 1 łyżka
Kora (liść, kwiat) kaliny - 1 łyżka
Kwiat nagietka - 2 łyżki
Kwiat czarnej malwy - 2 łyżki
Wymieszać.
2 łyżki mieszanki zalać 1 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 2-3 razy dz. po 200 ml.
Wskazania: upławy, zapalenie przydatków, zaburzenia miesiączkowania, stan przedmiesiączkowy.
Rp.
Ziele koniczyny - 1 łyżka
Ziele glistnika - 1 łyżka
Ziele nostrzyka - 1 łyżka
Liść pokrzywy - 1 łyżka
Wymieszać.
2 łyżki mieszanki zalać 1 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 2-3 razy dz, po 150 ml.
Wskazania - patrz wyżej, a ponadto bolesne miesiączkowanie, bóle brzucha, wyczerpanie nerwowe, lęk, bezsenność, wewnętrzny niepokój.
Rp.
Ziele koniczyny - 1 łyżka
Korzeń arcydzięgla - 1 łyżka
Ziele ruty - 1 łyżka
Ziele jemioły - 1 łyżka
Kłącze tataraku - 1 łyżka
Kłącze lub liść lepiężnika - 1 łyżka
Wymieszać. Przyrządzić i pić jak wyżej.
Wskazania: patrz powyższe mieszanki.
Mieszanki ziołowe wyżej podane stosować najlepiej na przemian. Są bardzo skuteczne, pod warunkiem, że będzie się je stosowało regularnie.
